PASTORA CONCEPCIÓN CÉSPEDES, GUARANÍME
Ohai:David Galeano Olivera
Leer original (hacer clic) en (https://lenguaguarani.blogspot.com/2019/06/pastora-concepcion-cespedes-guaranime.html)
Pastora Concepción Céspedes fue a la Guerra del Chaco detrás de su unico hijo llamado Francisco Céspedes y tiempo después, una mañana del mes de marzo del año 1933, le informaron que su hijo Francisco murió en la batalla de Campo Jordán. Pastora Concepción Céspedes niko ohókuri Cháko Ñorairôme imembypeteîmi rapykuéri hérava Francisco Céspedes ha ohasávo umi ára, peteî ko'ê jasyapygua ary 1933-pe, oñemombe'úkuri chupe imemby Francisco omanohague Campo Jordán ñorairôme.
Pastora, que en principio no quiso creer la noticia, fue desde Muñoz (hoy General Díaz), a pié, hasta Campo Jordán, a buscar a su amado hijo. Pastora, ñepyrûrâme ndogueroviaseiva'ekue upe marandu, ohókuri Muñoz guive (ko'áĝa hérava General Díaz), yvy rupi, Campo Jordán meve, ohekávo imembymi ohayhuetévape.
Finalmente encontró a su hijo muerto y lo trajo desde Campo Jordan hasta el Fortín Muñoz y allí ella misma enterró a Francisco. Al terminar la Guerra del Chaco, Pastora construyó una choza al lado de la tumba de su hijo donde vivió 24 años. El dia 10 de enero del año 1959, los vecinos de Pastora la encontraron muerta abrazando fuertemente la cruz de su hijo. Pastora fue enterrada al lado de su hijo, Francisco. Ipahápe ojuhúkuri imemby amyrŷi ha oguerúkuri Campo Jordán guive Fortín Muñoz meve ha upépe ha'etévoi oñotŷkuri Francisco-pe. Opávo Cháko Ñorairô, Pastora omopu'â peteî tapŷimi imemby tyvyty yketére oikohaguépe 24 ary. Ára 10 jasyteî ary 1959-pe, Pastora rogaykeregua ojuhúkuri chupe hekove'ŷre oñañuâhápe hatâ porâ imemby kurusumi. Pastora niko oñeñotŷkuri imemby Francisco ykerete.
Así vivió y así murió esta extraordinaria mujer que amó profundamente a su hijo y que terminó su vida siendo enterrada junto a él para estar por siempre a su lado. Péicha oiko ha péicha omanókuri ko kuña ijojaha'ŷva ohayhuetereirasava'ekue imembýpe ha omano rire oñeñotŷva'ekue ijykére oî haĝua tapiaite hendive.